Gezonde schoolgebouwen

Bij Factor hebben we de overtuiging dat architectuur invloed heeft op ons welzijn en onze gezondheid. Onder andere door prikkels die vanuit de omgeving waarin we ons bevinden via onze zintuigen binnenkomen. Architectuur heeft daardoor bewust én onbewust een effect op hoe wij onze omgeving ervaren en beleven. Onze beleving van een gebouw wordt niet alleen bepaald door hoe een gebouw eruit ziet, maar ook door o.a. ruimtelijke ervaringen, atmosfeer en binnenklimaat. Architectuur heeft invloed op onze emotionele respons, heeft psychologische impact en kan zelfs onze fysiologische reacties (de meetbare reactie van het menselijk lichaam) beïnvloeden. Zo kan een ruimte met veel daglicht en een goede luchtkwaliteit bijdragen aan een betere gezondheid en een hogere productiviteit. Hoe een gebouw beleefd wordt verschilt van persoon tot persoon en komt voort uit onze herinnering, culturele en etnische achtergrond en de manier waarop we de informatie verwerken in onze hersenen. Er zijn veel wetenschappelijke studies die aantonen dat er factoren zijn die architecten kunnen beïnvloeden om voor een plezierige beleving te zorgen. Zowel voor de mensen die er oog voor hebben en dit bewust beleven, als voor de gebruikers die dit moeilijk in woorden kunnen duiden en wellicht meer onbewust beleven.

Wat heeft een positief effect op de beleving?

De basis van een gezond gebouw is goede luchtkwaliteit en voldoende daglicht. Al sinds Florence Nightingale dit in de 19^e eeuw ontdekte is dit een vanzelfsprekendheid in de bouwwereld. Toch is dit vaak een onderbelicht aspect in schoolgebouwen. Wij werken nauw samen met onze directe collega’s van de afdelingen werktuigbouwkunde en elektrotechniek. We zoeken naar een optimale oplossing waarbij de installatietechniek en de architectuur samen zorgen voor een gezond binnenklimaat.

Tijdens het ontwerpen maken we gebruik van de aangeboren biologische verbinding die de mens heeft met de natuur. Bij biofilisch ontwerpen wordt de natuur dichter bij de gebruiker gebracht, want de mens voelt zich verbonden met de natuur. Dit kan door het toevoegen van planten en bomen aan de binnenzijde. Maar dit kan ook door het nabootsen van ritme, kleuren en vormen uit de natuur. Wetenschappelijk onderzoek van onderzoeksbureau Terrapin Brught Green uit New York laat zien dat kinderen 20 tot 26% sneller leren in deze omgeving. Door tijdens het ontwerpen elementen van de natuur toe te voegen, wordt een positieve ervaring van het gebouw gestimuleerd.

Ontwerpen voor de zintuigen

Gebouwen kunnen een breed scala aan emoties oproepen. Daarbij speelt de keuze van materialen, kleuren, licht en ruimtelijke organisatie een cruciale rol. Een beschutte ruimte kan bijvoorbeeld zorgen voor een veilig en geborgen gevoel. Wij ontwerpen gebouwen waarbij we rekening houden met alle zintuigen van de mens om zo een positieve omgeving te beleven.

Bij het ontwerpen van een nieuw schoolgebouw in Huissen hebben we bij de indeling van de klaslokalen en leerpleinen rekening gehouden met drukke en rustige zones. Kinderen zien en horen de verschillende zones en kunnen naar eigen behoefte kiezen tussen een rustige of drukke omgeving.

De geur van een houten gebouw zorgt voor vermindering van stress. Het kalmeert kinderen en het verbetert de concentratie (Simonson, 2001). Hout heeft de eigenschap om vocht te reguleren en draagt hiermee bij aan een comfortabel binnenklimaat. Hout stimuleert meerdere zintuigen die telkens een positieve relatie leggen met de natuur.

Bewegend leren

De psychologische impact van architectuur is onmiskenbaar. Een open, lichte ruimte kan een gevoel van vrijheid en verbinding stimuleren, terwijl een gesloten omgeving juist beklemmend kan aanvoelen. Door de omgeving aan te passen, beïnvloeden we ons gedrag. Zo kan een omgeving die uitnodigt tot beweging een fysieke activiteit bevorderen en daardoor bijdragen aan een gezonde leefstijl. Door bewust om te gaan met licht, kleur, materiaalgebruik en ruimtelijke ordening, kunnen we de psychologische impact van een gebouw versterken.

In het kindcentrum Gimbornhof in Zevenaar hebben we deze principes in de praktijk gebracht. Door een naadloze verbinding te creëren tussen het gebouw en het omliggende park, ervaren kinderen de natuur als een verlengstuk van hun leeromgeving. Deze connectie met het groen versterkt het gevoel van welbevinden en stimuleert onderzoekend en spelend leren.

De Sterrenschool (onderdeel van kindcentrum Gimbornhof) is met haar visie op bewegend leren een pionier. De school is een van de eerste scholen in Nederland waar bewegend leren volledig is geïntegreerd. In het schoolgebouw staat de klimtrap centraal. Deze klimtrap is meer dan alleen een functioneel element; het is een symbool van beweging, groei en avontuur. Daarnaast verbindt de klimtrap niet alleen de verschillende verdiepingen, maar fungeert ook als een uitnodiging om actief te zijn. Klim- en zwaaielementen door het hele gebouw zorgen voor een dynamische leeromgeving die alle zintuigen prikkelt

Natuur, daglicht en luchtkwaliteit: de onzichtbare leermeesters

Op IKC de Droomgaard is leren een beleving die verder gaat dan de klassieke schoolbanken. Dit innovatieve kinderdagverblijf en basisschool heeft een architectuur die niet alleen functioneel is, maar ook een positieve impact heeft op het welzijn van de kinderen.

Architectonische factoren, zoals daglichttoevoer en luchtkwaliteit kunnen direct invloed uitoefenen op fysiologische processen en reacties van het menselijk lichaam. Daglicht heeft een krachtige invloed op ons circadiaan ritme, ons bioritme. Natuurlijk licht stimuleert de aanmaak van vitamine D. Dit is essentieel voor sterke botten en een gezond immuunsysteem. Bovendien verbetert daglicht de stemming en verhoogt het de concentratie. Een goede luchtkwaliteit is net zo belangrijk. Op de Droomgaard wordt de lucht voortdurend gezuiverd. Hierdoor hebben kinderen minder last van allergieën. Het gebouw voldoet aan Frisse Scholen klasse B. Dit heeft een positief effect op het energielevel en leerprestaties van de kinderen.